Een filosofische blik op de rol van de docent

Nieuws | de redactie
6 september 2017 | Waar begint je verantwoordelijkheid als docent en waar houdt hij op? Joop Berding en Izaak Dekker gaven samen zeven jaar les aan de Master Pedagogiek op de Hogeschool Rotterdam. In het essay ‘Onderwijsfilosofen in actie’ passen ze de theorie toe op de dilemma’s die ze in de klas meemaakten.

Het pensioneren van Joop Berding – sinds 1974 werkzaam in het onderwijs – en het afscheid van Izaak Dekker bij de masteropleiding Pedagogiek was voor de twee docenten aanleiding om in een essay te reflecteren op hun werk en de filosofen die hen daarin het meest hebben beïnvloed. Dekker en Berding zijn filosofen: “een bijzondere en ontgoochelende ervaring” zo noemen ze de omgang met onderwijsfilosofie tijdens het eigen lesgeven. Naar iedere op het oog misschien triviale kwestie, of het nu zittend of staand overleggen of eten in de klas is, kun je namelijk met een filosofische bril kijken.   

Onlangs presenteerden Berding en Dekker hun essay op het startsymposium van de master Pedagogiek. Omdat het startsymposium ook het afscheidscollege van Joop Berding was, waren naast de studenten, docenten en alumni van de opleiding ook andere geïnteresseerden welkom op de Hogeschool Rotterdam. 

Een normatief vraagstuk

In het essay zetten Berding en Dekker de filosofen Hannah Arendt en John Dewey tegenover elkaar. In tegenstelling tot veel reguliere lezingen wordt de zaal in Rotterdam allereerst zelf aan het werk gezet met een vraag van Berding en Dekker. “Wat is de maatschappelijke functie van een school in een moderne democratie?” Die vraag blijkt niet zo eenvoudig te beantwoorden. 

De verschillen in antwoorden zijn namelijk groot en dat brengt de twee onderwijsfilosofen bij het belangrijkste punt. Wat goed onderwijs is, is een ontzettend normatief vraagstuk. Om dat te illustreren laten ze de aanwezigen een oorspronkelijke tekst van zowel Arendt als Dewey lezen. Daaruit blijkt een groot verschil in visie op de rol van de docent. 

Waar John Dewey stelt dat democratie een nadrukkelijke rol heeft in de pedagogiek, daar is Hannah Arendt veel terughoudender: “We moeten het domein van de opvoeding vastberaden scheiden van de andere domeinen, vooral het domein van het publieke en politieke leven.” Die twee zienswijzen lijken vrij fundamenteel, maar Berding en Dekker laten in hun college zien welke implicaties het kan hebben in de dagelijkse praktijk. 

Lessen voor docententeams 

Want wat doe je als docent als je merkt dat een leerling structureel op school aankomt zonder een ontbijt te hebben gehad? Het lijkt misschien logisch om hier als docent op te acteren, bijvoorbeeld door hier het gesprek over aan te gaan met de ouders. Maar is dat in essentie de taak van een docent of grijp je dan te veel in op de opvoeding en dus het leven van ouder en kind? In de zaal blijkt ook hier al geen eenduidig antwoord te vinden. 

Het essay van Berding en Dekker laat aan de hand van de voor hun meest invloedrijke filosofen zien hoe de twee docenten dagelijks worstelen met vraagstukken die op het eerste oog wellicht triviaal blijken. Toch verdienen ze overdenking, stellen de twee onderwijsfilosofen. 

Aan het slot van het symposium is één van de eerste exemplaren van het essay dan ook voor de opvolger van Berding en Dekker bij de Master pedagogiek. “Het essay zal ook naar alle docententeams gaan,” vertelt Dekker aan ScienceGuide. “Ik hoop dat de lessen die wij hebben getrokken en de zaken waar wij tegenaan zijn gelopen, ook van waarde kunnen zijn voor andere docenten in de hogeschool.” 

U leest het essay van Joop Berding en Izaak Dekker hier


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK