Lerarenopleidingen vaak niet wetenschappelijk

Nieuws | de redactie
25 augustus 2017 | Handboeken in lerarenopleidingen verwijzen te weinig naar wetenschappelijke bronnen. Onderzoek van twee masterstudenten van de Open Universiteit laat zien dat leraren daardoor wetenschappelijk aangetoond ineffectieve leermethodes aangeleerd krijgen.

Leren hoe een docent les moet geven is de taak van de docenten in lerarenopleidingen. Om die taak goed te kunnen uitvoeren gebruiken lerarenopleiders vaak handboeken aangeleverd door uitgeverijen. In die handboeken zitten een paar belangrijke blinde vlekken, zeggen Tim Surma en Kristel Vanhoyweghen, twee masterstudenten van de Open Universiteit in de Vlaamse krant de Standaard. 

De begeleider van de twee studenten, hoogleraar onderwijspsychologie Paul Kirschner, kondigde bij een hoorzitting over Onderwijs2032 dit onderzoek al aan. Aan de Kamerleden vertelde hij toen wat voor onzin er in zijn ogen verkondigd wordt aan de lerarenopleidingen.

Verwijst niet naar wetenschappelijke bronnen

Surma en Vanhoyweghen gingen na welke leerstrategieën de auteurs van handboeken behandelen. Ze bekeken het lesmateriaal van zeventien lerarenopleidingen in Vlaanderen en achttien in Nederland, goed voor 136 boeken en syllabi. “Acht op de tien boeken verwijst niet naar wetenschappelijke bronnen over leerstrategieën”, zegt Surma. 

Hij bekeek ook hoe vaak ‘gespreid leren’ aan bod komt. Dat pedagogisch principe baseert zich op de vaststelling dat mensen beter feiten onthouden als ze die gespreid over een langere periode aanleren. “Een basisprincipe binnen het onderwijs dat door alle onderzoek bevestigd wordt. Dan hoop je toch dat elk handboek voor toekomstige leerkrachten ‘gespreid leren’ aanhaalt, uitlegt en liefst ook zelf in het handboek toepast”, zegt Surma.

Dat valt tegen. ‘Twee derde van de boeken vermeldt het niet’, zegt Surma. “Slechts een tiende van de boeken gaf twee of meer beschrijvingen. Dat is opmerkelijk: het is alsof iemand leert rekenen met driehoeken maar de stelling van Pythagoras niet vermeld wordt.” Ook de vertaalslag naar hoe je gespreid leren in de klas toepast, kwam amper aan bod. 

Kristel Vanhoyweghen ging na of de leerstrategie van ‘jezelf testen’ in de boeken voorkwam. Daarbij diep je informatie op via onder meer testen, quizzen en multiple choice. Ook zij stelde vast dat dit amper aan bod kwam.

Die theorie klopt niet

Andere pedagogische theorieën krijgen veel meer aandacht, ondanks het feit dat al meermaals wetenschappelijk bewezen is dat ze niet werken. Surma: “Leerstijlen, bijvoorbeeld. De theorie dat er leerlingen zijn die via beelden leren, of via het gehoor, en dat leerkrachten hen dus in hun lesgeven tegemoet moeten komen: die theorie klopt niet. Maar het wordt in veel handboeken uitgebreid uitgelegd.”

Bij de hoorzitting in de Tweede Kamer over Onderwijs2032 in april van dit jaar werd dit onderzoek al aankondigd. De begeleider van deze twee masterstudenten, Paul Kirschner hoogleraar onderwijspsychologie wierp toen al een blik naar voren over dit onderzoek naar leerboeken.

“Als ik kijk naar wat men voor leerboeken krijgt op de lerarenopleiding en wat er in die leerboeken zit en wat er allemaal overgedragen wordt aan mythes en onzinnigheden dan wordt er nauwelijks aandacht besteed over hoe men informatie verwerkt. Er is wel aandacht voor leerstijlen en leerpiramides en heel veel van die onzin wordt ook verkondigd aan de lerarenopleidingen.” 

Triest en treurig 

Kirschner kondigde toen dit onderzoek al aan. “Er is een uitstekend Amerikaans onderzoek gedaan waarin ze keken naar welke zes belangrijkste evidence based technieken ook voorkomen in de opleidingen van veertig universitaire lerarenopleidingen, het resultaat was triest en treurig. Met twee masterstudenten aan de Open Universiteit zijn wij bezig om dit onderzoek precies hetzelfde te repliceren in Nederland en Vlaanderen om te kijken wat er in de opleidingen aan evidence based technieken gedoceerd worden.”

De Vlaamse minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) is niet meteen van plan om richtlijnen in te voeren, zegt zij tegen De Standaard. “Als overheid leggen we vast over welke kennis en vaardigheden leraren moeten beschikken. Onderwijsinstellingen geven binnen dit kader vorm aan hun opleidingen en zijn dus vrij in hun keuze van handboeken.” 


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK