Kwaliteitsafspraken op dwaalspoor?

Nieuws | door Frans van Heest
3 mei 2017 | “De studentenbonden en de ho-koepels lopen het risico met het afwijzen van Van de Donk dat mijn opvolger dan maar zelf iets op papier gaat zetten.” De minister waarschuwt de koepels voor het afwijzen van het advies over kwaliteitsafspraken. Ook VNO-NCW dringt erop aan om met Van de Donk aan de slag te gaan.

De negatieve reacties op de evaluatie van de prestatieafspraken van Van de Donk waren niet van de lucht na het uitkomen van het rapport. “Dit is verbijsterend”, zo liet de LSVb weten. Voorzitter van de VSNU Karl Dittrich was ook verbaasd over het advies over toekomstige kwaliteitsafspraken. “Het is opmerkelijk dat de Evaluatiecommissie adviseert de prestatiebekostiging te continueren en zelfs uit te breiden. Uit de evaluatie volgt die conclusie namelijk geenszins.” Ook VH-voorzitter Thom de Graaf was niet enthousiast. “Wij geloven niet dat dit de goede richting is. Uit het eerdere experiment van prestatieafspraken is gebleken dat het onverstandig is om instellingen af te rekenen op studieprestaties en onder curatele te stellen.”

Lees in onze themanieuwsbrief terug hoe het rapport ‘Van afvinken naar aanvonken’ werd ontvangen.

Minister Bussemaker heeft met enige verbazing naar deze reacties gekeken, zo liet zij onlangs aan ScienceGuide weten. “Ik was wel wat verbaasd over hun reactie. Je kan Van de Donk op veel verschillende manieren lezen. Je kunt er heel veel kritiek op leveren, maar je kunt het ook naar je toehalen. De studentenbonden en de koepels lopen daarmee nu wel het risico dat mijn opvolger dan maar zelf iets op papier gaat zetten.”

Binnen de VSNU probeert men dit beeld nog wel te nuanceren. “Onze reactie was lang niet zo fel als die van de VH”, zo klinkt het tegen ScienceGuide. Daarnaast vinden de gezamenlijke universiteiten  het makkelijk van de minister dat zij net doet of de VSNU het rapport verkeerd heeft geïnterpreteerd. “Wij vinden het een heel genuanceerd rapport, maar wij zijn het alleen niet eens met de samenvatting van Van de Donk.”

Werkgevers willen verder met kwaliteitsafspraken

Een andere belangrijke gesprekspartner bij de evaluatie van Van de Donk was VNO-NCW/ MKB-Nederland. Bij de totstandkoming van het rapport is er ook een ronde tafel georganiseerd samen met de studentenvakbonden, de koepels en het bedrijfsleven. VNO-NCW wil nu dan ook doorpakken en kwam recent met het plan om een vijfde deel van de opbrengsten uit het studievoorschot te investeren in een investeringsfonds voor het hoger onderwijs.

“Het nieuwe fonds kan gevuld worden met een klein deel van de middelen die vrijkomen door de afschaffing van de basisbeurs. Door 20% van deze middelen voor dit doel te reserveren is in 2021 ca. €100 miljoen beschikbaar en dit bedrag loopt verder op tot aan 2026. Bedrijven en andere organisaties, die participeren in de vernieuwende onderwijsprojecten, dragen zelf hun deel van de investeringen in de projecten waardoor middels een multiplier  veel meer middelen beschikbaar komen,” zo meldden zij in een gezamenlijk persbericht met FME en de Landelijke Kamer van Verenigingen.

Uitdagend en vernieuwend onderwijs

Het nieuwe fonds moet vernieuwende onderwijsprojecten financieren, bijvoorbeeld in sectoren waar studentenaantallen achterblijven en de personeelskrapte toeneemt. Het moet studenten de kans geven zich breder te ontplooien dan in het klassieke hoger onderwijs door ‘uitdagend en vernieuwend’ onderwijs.

De voorzitter van de Landelijke Kamer van Verenigingen, Arend Klück laat weten dat dit aansluit bij het kwaliteitspact dat het ISO al eerder had opgesteld. “Het ISO was op zoek naar verschillende organisaties en wij zijn daar samen met VNO-NCW bij gaan zitten. Wij staan dus achter het kwaliteitspact van het ISO, maar wij wilden die studenten toch een grotere rol geven. VNO-NCW was het daar ook mee eens. Zij vonden ook dat het afnemend werkveld een belangrijkere rol zou moeten spelen. De reden dat het ISO niet hun handtekening onder dit stuk kon zetten is omdat zij eerder met de LSVb en de koepels in december een gezamenlijk plan hadden gepresenteerd en daarom niet dit stuk konden ondertekenen. Het ISO staat dus wel achter dit plan, maar zij kunnen niet onder twee stukken hun handtekening zetten.”

Het ISO herkent zich niet in dit beeld van de LKvV, laat de voorzitter Jan Sinnige weten. “Ik herken me niet in het verhaal dat de LKvV schetst. Het ISO is gevraagd mee te tekenen in een laatste stadium, maar dat hebben wij geweigerd omdat wij het plan niet steunen. Afhankelijke bekostiging zoals in dit plan is volgens ons niet de manier om aansluiting tussen de arbeidsmarkt en het onderwijs te vergroten. Dat moet je in eerste instantie doen door meer in gesprek te gaan, kwalitatief goede stages te bieden en studenten adequaat te begeleiden in studie- en baankeuze.”

In een reactie op dit plan laat VNO-NCW aan ScienceGuide weten dat dit ten goede komt aan het onderwijs, de arbeidsmarkt en aan de kansen voor studenten. “De samenwerking tussen het bedrijfsleven en het hoger onderwijs is momenteel onvoldoende. Het gebeurt wel, er zijn zeker mooie voorbeelden, maar er zijn onvoldoende voorbeelden. Je moet het samendoen gezien de snelle ontwikkelingen op de werkvloer in een aantal sectoren. Het onderwijs alleen kan die ontwikkelen niet bijhouden, wij hebben elkaar nodig.”

Koepels houden voet bij stuk

De koepels willen vooralsnog niet meedoen met dit plan. De VSNU laat desgevraagd weten: “Wij denken wel iets anders over kwaliteitsinvesteringen, wij willen dat de opbrengsten van het studievoorschot gewoon via de lumpsum laten lopen. Zodat in samenspraak met de medezeggenschap wordt geïnvesteerd in de kwaliteit van het onderwijs. Daarnaast vinden wij 20% van de studievoorschotmiddelen voor een investeringsfonds best aanzienlijk. Wij willen dat allemaal liever via de instellingen laten lopen en daar moet je niet al te veel bureaucratische last aan toevoegen.”

VNO-NCW vindt het vooralsnog teleurstellend dat de koepels zo reageren en hebben de hoop dat individuele instellingen wel mee willen doen. “Wij zijn een tijdje terug al met de VH en de VSNU in gesprek geweest en toen werd heel duidelijk dat zij niet met ons wilden samenwerken, dus we hebben ze deze keer niet bij dit plan betrokken. Maar het zou wel heel fijn zijn als de koepels mee zouden gaan doen, want het is in het belang van studenten en de instellingen. Als zij niet mee willen doen dan is het heel simpel dan is dat heel erg jammer en hopen wij dat individuele instellingen wel met ons willen samenwerken.”

Volgens VNO-NCW zou een dergelijke afspraak ook “prachtig passen in de prestatieafspraken. Daar is dit een heel mooi voorbeeld van. Het gaat dan ook om de vraag hoe je je als instelling wilt profileren, daar willen wij graag over meepraten. Wat voor lector stel je aan, wat doe je aan toegepast onderzoek, wat doe je in het kader van leven lang leren? Bij dat soort vragen heb je het bedrijfsleven nodig en omgekeerd. In dat kader past dit heel mooi in het advies van Van den Donk. In dat soort prestatieafspraken willen wij als bedrijfsleven ook op een of andere manier leveren. Wij hopen dan ook dat een nieuw kabinet dit ook gaat oppakken.

Heren van het kartel, wij doen het zonder u

Vandaag zijn de formatiegesprekken hervat. De vraag is de komende weken hoe dit dossier zich aan de formatietafel gaat ontwikkelen. Het is wel duidelijk dat de VVD de meest uitgesproken mening heeft over prestatiebekostiging, dat werd onlangs weer duidelijk toen Pieter Duisenberg (VVD) met Roelof Bisschop (SGP) in debat ging over de nieuwe kwaliteitsafspraken. Hij prees daarbij het rapport van Van de Donk en mopperde op het ho dat zij de aanbevelingen destijds van Commissie Veerman hadden laten verwateren.

De drie overige partijen die aan de formatietafel zitten hebben geen uitgesproken mening over kwaliteitsafspraken, dus het zal zonder meer een belangrijke onderhandelingsinzet worden voor de liberalen. Hierbij lopen de studentenbonden en de koepels het risico dat de hoofdonderhandelaars van de VVD -beide oud-staatssecretaris van onderwijs – Halbe Zijlstra en Mark Rutte wederom tegen het ho zeggen: “Heren van het kartel, dan doen we het zonder u.”


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK