VVD wil onderzoek politieke voorkeur wetenschappers

Nieuws | door Frans van Heest
26 januari 2017 | “Onderzoek zoals van die dames die bij IS hadden gezeten en het allemaal heel fijn hadden gevonden, dat wordt allemaal toegestaan.” Pieter Duisenberg (VVD) wil een onderzoek om te kijken of er onder Nederlandse onderzoekers geen sprake is van politieke homogeniteit. Bussemaker wil hier niets van weten.
Pieter Duisenberg VVD Tweede Kamer Bussemaker
Pieter Duisenberg tijdens Kamerdebat

Tijdens een algemeen overleg in de Tweede Kamer over hoger onderwijs en wetenschapsbeleid kwam Pieter Duisenberg (VVD) met het voorstel om onderzoek te doen naar hoe politiek homogeen de Nederlandse universiteiten zijn. Mede geïnspireerd door onderzoek op de UvA over vrouwen in IS-gebied. Uit dat onderzoek bleek dat die vrouwen een onschuldig huiselijk bestaan hebben. Minister Bussemaker wilde niets van dit voorstel weten en vond dat we van de Nederlandse universiteiten en hogescholen geen politiek correcte instellingen moeten maken.

Selectie op politieke voorkeur

Aan het eind van het debat wees Pieter Duisenberg erop dat de wetenschap niet voor een beperkte groep bestemd is. “Kennis ten bate van de maatschappij dat is wat een universiteit moet doen, die kennis moet niet voor een selecte groep beschikbaar zijn. In de samenleving van vandaag moet de universiteit de onafhankelijke bron van informatie zijn, zeker nu van alle kanten informatie op ons afkomt en dat is vaak toch selectief.”

Daarnaast hield Duisenberg de minister voor dat dit issue ook met diversiteitsbeleid te maken heeft. “De minister heeft heel veel met diversiteit, dat blijkt ook voor haar strijd voor meer vrouwelijke hoogleraren waar zij geld voor uittrekt. Echter, nu bereiken mij berichten dat op een ander vlak die diversiteit er niet is. In Amerika en Engeland is er al onderzoek gedaan naar politieke homogeniteit van wetenschap. En er komen nu ook berichten vanuit Nederland dat er politieke homogeniteit is onder onderzoekers. Je zou kunnen zeggen dat is geen probleem, maar de studies uit het buitenland zeggen dat het voor het hoger onderwijs wel een probleem is. Zo ervaren sommige wetenschappers een glazen plafond. Wil de minister dit onderzoeken en als het een probleem is wil zij hier iets tegen doen?”

Dankzij verzuiling diversiteit

Minister Bussemaker gaf in haar reactie aan dat politieke homogeniteit niet aan de orde is en verwees daarbij naar de verzuiling. ”Ik ben ook voor diversiteit. De universiteit als onafhankelijke bron is zeker nu heel belangrijk. Ik heb geen gegevens dat er iets mis zou zijn met de politieke homogeniteit onder Nederlandse wetenschappers. Of dat er maar een politieke kleur zou domineren. Dankzij de verzuiling hebben we veel diversiteit in het hoger onderwijs. Dat is ook belangrijk, de wetenschap kan niet zonder tegenspraak en daarom is politieke diversiteit van groot belang.”

Duisenberg was niet tevreden met dit antwoord. “Ik weet dat hier onderzoek naar gedaan kan worden, ook door onderzoeksinstituten waar het ministerie vaker mee werkt. Dat heb ik al vanuit verschillende kanten gehoord. Ik zou de minister willen vragen of zij dit op enige manier kan laten onderzoeken of rapporteren. Ik vind dit heel belangrijk en wil dat er gekeken wordt of dit een issue is.”

Geen politieke correct hoger onderwijs

Minister Bussemaker was heel duidelijk in haar antwoord. “Dat ga ik niet doen. De heer Beertema (PVV) heeft al eens om een organogram gevraagd van de politieke voorkeur van bestuurders in het hoger onderwijs. Onderzoekers worden altijd op kwaliteit beoordeeld. Mijn pleidooi voor meer vrouwelijke hoogleraren doe ik omdat is aangetoond dat die kwaliteit er wel is. Ik ga niet van onze universiteiten en hogescholen politiek correcte organisaties maken, dan moeten we dat bij alle beroepsgroepen doen en moeten we ook een quota bij het bedrijfsleven invoeren, omdat iedereen politiek correct verdeeld moet zijn. Daar bewijzen we de wetenschap en de samenleving geen dienst mee. Gaan inventariseren wat politieke voorkeuren zijn van wetenschappers staat daar echt, echt fundamenteel haaks op.”

Heel fijn bij IS

Na het debat legde Pieter Duisenberg uit aan ScienceGuide waarom hij hier onderzoek naar wil. “Uit verschillende Amerikaanse onderzoeken blijkt dat de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek gerelateerd zijn aan de politieke voorkeuren van de onderzoekers. Als je dan kijkt wat er in Nederland gebeurt met onderzoeken naar Shariawetgeving, waar vanuit de academische wereld felle kritiek op kwam. Of recent naar het onderzoek van die dames die bij IS hadden gezeten en het allemaal heel fijn hadden gevonden, dat wordt allemaal toegestaan.”

Volgens het liberale Kamerlid is zo’n onderzoek nodig voor de geloofwaardigheid van de wetenschap. “De wetenschap moet er voor de samenleving zijn en niet voor een selecte groep. Als er dan heel veel mensen in de samenleving zich niet meer herkennen in de wetenschap en geen gebalanceerd beeld krijgen, dan gaat de samenleving twijfelen.”

Zelfcensuur wordt toegepast

Bij dit soort signalen die uit de Nederlandse wetenschap komen moeten we serieus nemen volgens het VVD-Kamerlid. “Dan gaat het over uitkomsten van onderzoek die genegeerd worden en waar gewoon zelfcensuur wordt toegepast. Wetenschappers die onwelgevallig onderzoek doen ervaren een glazen plafond. Ik vind dat wij die signalen serieus moeten nemen. Wij moeten kijken of dit een punt is, ik zeg niet dat dit al zo is, maar wij moeten wel weten of het een ding is.”

Duisenberg gaf aan dat hij nu een motie overweegt om een onderzoek in te stellen. “Ik ga nu nadenken over een motie. Het moet duidelijk zijn dat bij een maatschappelijk verantwoordelijke universiteit ook hoort dat het een objectieve vraagbaak moet zijn. Dat betekent dus wel dat je moet kijken naar de diversiteit van je mensen. Bij vrouwelijke hoogleraren zegt de minister: ‘daar gaan we vijf miljoen voor uittrekken en dat moet coûte que coûte gebeuren, dat hoort bij diversiteit’. Dat zou ik persoonlijk niet doen, zij doet het wel. Zij vindt het kennelijk belangrijk om van bovenaf hier iets aan te doen. Dan moet je dit ook bekijken.”


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK