Soebatten voor een paar miljoen
Hoe kunnen we de digitalisering van de samenleving versterken was de vraag die voorlag bij het VSNU-café. Karl Dittrich, voorzitter van de VSNU ging in gesprek met Hans de Boer, voorzitter VNO-NCW, de aankomende vice-rector van de Universiteit Leiden, Hester Bijl en vanuit de politiek was Kees Verhoeven (D66) aangeschoven.
Opleiden, opleiden en nog eens opleiden
Werkgeversvoorman Hans de Boer was uitgesproken over de vraag waarom er meer geïnvesteerd moet worden in digitalisering. “Er zijn volop kansen, we kunnen door te investeren in digitalisering veel meer economische groei genereren. Tot wel 15%. Dat betekent een enorme stutting van de welvaarsstaat die ook zorgt voor heel veel werkgelegenheid. Wij kunnen door digitalisering de uitstoot van CO2 met de helft beperken. Daarbij is het wel belangrijk dat de overheid zorgt voor opleiden, opleiden en nog eens opleiden voor de digitale tijd. Wij vinden dat de overheid daar eigenlijk een bedrag voor uit moet trekken van €600 miljoen per jaar.”
Voorzitter van de VSNU, Karl Dittrich die onlangs een plan lanceerde om in te zetten op digitalisering legde uit waarom hij dit wil. “Wij zijn dit voornamelijk gaan doen, omdat wij een compacte samenleving hebben met een sterk netwerk en een hoogopgeleide beroepsbevolking. Daarom hebben we meer investeringen nodig in de digitale samenleving. Want dat komt terug in alle domeinen van de samenleving. Daarom hebben wij als universiteit besloten om gezamenlijk hier in te investeren, ook in het kader van de Wetenschapsagenda waar digitalisering dwars doorheen loopt.”
Kees Verhoeven (D66) had zelf met zijn partij nog voor de bedrijven en de universiteiten ermee kwamen al een plan voor meer digitalisering. “We zien nu dat de bedrijven en de universiteiten met plannen komen, maar zoals altijd liep de politiek hier al op vooruit. Wij zijn voor de zomer al met onze plannen gekomen. D66 heeft daarom gezegd laten we nou in ieder geval twee dingen doen in de volgende kabinetsperiode dat is investeren en daar is nu ook een brede steun voor, daarnaast willen wij het ook echt organiseren.”
“Wij willen een digitale driehoek, drie ministeries moeten de kar trekken. De overheid moet er een centrale prioriteit van maken zodat er gebundeld wordt gekeken naar de digitale toekomst van Nederland in plaats van versnipperde debatten, verkokerde ministeries en Kamerdebatten over hypes in plaats van over de grote vragen.”
Combinaties tussen bèta, gamma en alfa
Hester Bijl die binnenkort vice-rector van de Universiteit Leiden wordt en momenteel onderzoeker is op de TU Delft heeft al plannen als er extra geïnvesteerd wordt in digitalisering. “Ik zou mensen aan het werk zetten die onderzoek doen naar de digitale samenleving. Dus bètaonderzoek combineren met de gamma’s en de alfa’s. Echter, alleen onderzoek brengt ons niet verder, we hebben ook echt infrastructuur nodig. Grote computers die veel data kunnen opslaan en heel veel rekenkracht genereren. Dus om een versnelling te krijgen hier in Nederland hebben we mensen, maar ook goede grote computers nodig.”
Bijl heeft in Delft zelf gezien wat digitalisering voor het onderwijs kan betekenen. “Wij moeten ook heel goed kijken naar het onderwijs, daar ligt in een ontzettende kans. In Delft zijn wij nu bijvoorbeeld bezig op het gebied van windenergie met een MOOC. Wij werken met ‘serious gaming’, waarbij wij laten zien hoe windenergie werkt, zowel de techniek komt aan bod, maar ook de acceptatie van de maatschappij. Je kan dat spel winnen als je de goede windmolen op de goede plaats zet. Dat is een hele mooi ontwikkeling.”
De Boer die bleef er bij het debat op hameren hoe belangrijk investeringen zijn. “Ik wil een kort pleidooitje houden en omdat ik hier in een wetenschappelijke omgeving ben zal ik dat netjes onderbouwen. De totale rijksbegroting is ongeveer 265 miljard. Daarvan gaat 18% naar investeringen, dat is inclusief de begroting van OCW, de rest gaat naar zorg en sociale zekerheid. 25 jaar geleden was die investeringskant nog 30%, in de loop van de tijd zijn de investeringen dus gedaald.”
“Wij zeggen als VNO-NCW dat er nu ongeveer met de aankomende rijksbegroting 7.5 miljard vrijkomt, daar willen wij een hek omheen zetten en daar moet de overheid vanaf blijven. Dat geld gaan we niet verjubelen. Dat gaan we gedisciplineerd uitgeven aan de concurrentiekracht en het productieve vermogen van Nederland. Dan groeit die 18% weer naar 20%. Dus het hele verhaal begint met het Amsterdamse spreekwoord waar liggen de flappen.”
Een ongeluk lobbyen voor innovatie
Het verontrustte De Boer dan ook hoe het huidige kabinet omgaat met investeringen in innovatie. “De koopkracht van ouderen repareren wordt in een pennenstreek gedaan. Ik moet mij een ongeluk lobbyen voor een regeling voor het MKB voor technologie, om daar €5 miljoen voor vrij te maken. Niets ten nadele van ouderen, binnenkort hoor ik er ook bij, maar ik moet maanden soebatten voor een paar miljoen. Dat is het land waarin wij leven.”
Vanuit de zaal was het Paul Rullmann, president-commissaris van SURF, die benadrukte waarom investeren in de huidige infrastructuur zo belangrijk is. “Ik zou graag nog een keer willen benadrukken waarom het zo belangrijk is om in de infrastructuur te investeren. Nederland heeft in Amsterdam de drukste internetverbinding ter wereld. Dat is omdat wij er vroeg bij waren, daarom zitten hier ook veel ICT-bedrijven die zitten dicht bij die drukke verbinding. Dat moet je dus behouden, want dan kun je ook goed fundamenteel onderzoek doen. Het is net al bij middenstanders: het is makkelijker om een klant te behouden, dan een nieuwe aan je te binden, dat is hier ook zo.”
Karl Dittrich vindt dat er voor universiteiten een taak is weggelegd voor de lerarenopleidingen. “Vooral op het gebied van onderwijs ligt er een belangrijke taak weggelegd voor universiteiten en hogescholen, daarbij denk ik aan de lerarenopleidingen. Wij moeten zorgen dat wij leraren voor de klas krijgen die om kunnen gaan met die digitalisering. Ierland heeft ingezet op verplicht programmeren op de basisschool, dat lijkt mij voor Nederland een prima plan.”
Frans van Heest
