Philae landde ook in Afrika
Het ‘ijskastje’ dat Geurts op de komeet had laten afdalen en de sonde vol meetapparatuur die daaromheen vloog, hebben de mensheid dingen geleerd waar we nog decennia mee bezig zullen blijven. Die lessen betreffen zowel de oudste objecten in ons heelal, als het ontstaan van onze eigen aarde en hoe wij mensen hier op onze planeet het beste uit elkaar kunnen halen. En we snappen nu nog beter hoe we zo’n klein, slim object veilig en exact op een blok rots of ijs kunnen laten landen op bijna één miljard kilometer hier vandaan.
Geen dusty iceball
Geurts vertelde een ademloos luisterend en zijn unieke beelden bekijkend Wissenstag-publiek, dat in wezen nu begrepen nu wordt dat een komeet niet “a dusty iceball is, but an icy dustball.” Nee, dat is geen sofisme. Want uit eerdere waarnemingen was het de gedachte, dat kometen korrelige brokken waren die door diep gevroren chemische stoffen aan elkaar geplakt bleven. Als ze dicht bij de zon kwamen, smolten die stoffen en ging de lange staart vormen en viel een komeet dan vaak uiteen.
Dat blijkt niet te kloppen. Komeet 67P laat zien dat het veel steviger objecten zijn. De bodem is niet zacht als een vochtige zandheuvel, maar kent een rotsachtige grond vol pieken en kloven die vooral aan de Dolomieten of Rocky Mountains doen denken. Geurts liet vergelijkende foto’s zien die zijn komeetlandschap leken te transporteren naar het Südtirol van wijnpaus Aloïs Lageder of naar de Grand Canyon in Arizona.
Met zijn collega’s ontdekte hij dat tot diep in de komeet veel water opgesloten zit, diepbevroren op vele miljarden kilometers van de aarde in de ‘Kuiper-belt’ die achter Pluto rond de zon draait. Dit water is ouder dan onze oceanen en rivieren. Sterker nog, het was daar al gevormd in die ‘icy dustballs’ voor dat de aarde zelf ontstond, ongeveer vier miljard jaar geleden. Watergezant Henk Ovink zat vanaf dat punt in Geurts’ verhaal op het puntje van zijn stoel.
Terug naar de tekentafel
Komt het water op onze planeet – en daarmee dus het leven hier – doordat kometen als 67P op de vroege aarde insloegen? Dat zou kunnen, zei Geurts. Maar dan moeten we wel analyseren hoe het komt, dat het H20 in de komeet toch net anders van samenstelling blijkt te zijn dan het onze. Welke chemische processen hebben zich in het vroege zonnestelsel eigenlijk voltrokken? Het is terug naar de tekentafel in de wetenschap, kortom.
Philae leerde nog iets. Geurts toonde de eerste beelden van de opvolger daarvan. Door een slim evenwichtsmechanisme in de volgende sonde zal deze bij elke landing op een komeet, dwergplaneet of asteroïde zichzelf zo kunnen kantelen, dat hij als een duikelaar rechtop zal komen te staan. Het wilde avontuur van Philae die tollend en huppelend toch nog vaste voet op de komeetbodem vond, zal zo voorkomen worden. Een nieuwe Japans-Europese missie gaat dit binnenkort uittesten.
Meest onverwacht waren de lessen hier op aarde onder mensen. “Space-robotics is able to engage many millions,” zei Koen Geurts. Hij noemde dit zijn grootste verrassing. Wat begon als een grap werd een ongekende hit. Rosetta en Philae werden via social media actief en benaderbaar. “Deze outreach ging volledig viral. We werden compleet overrompeld.” Hij toonde een foto van de tweet van Barack Obama met de link naar zijn eigen Philae-tweet die de landing op de komeet aankondigde.
De hele wereld over met Philae
Hiermee konden ESA, DLR en het team van Geurts een groot succes boeken bij de stimulering van bètatechniek onder jongeren. “We communiceerden van alles om hen enthousiast te maken voor al die disciplines die met ons werk samenhangen. We organiseerden wedstrijden voor schoolklassen via YouTube, want het leek ons leuk zoiets te proberen. Geen idee hoe dat zou uitwerken.”
Dat hebben ze geweten. “Scholen in Afrika, in Kazachstan, overal in Europa deden mee. Miljoenen scholieren en studenten hebben we aan het werk gezet. Elke ruimtemissie heeft sindsdien zo’n eigen profiel en outreach via social media.”
Koen Geurts haalde hierbij Mark Rutte aan. “The prime minister has said that sharing knowledge, not hoarding it, is the key to innovation and scientific progress. I totally concur. The triple helix concept really works. But there is more to it. For succesful projects, you need multicultural teams, from many nations. Their different perspectives and knowledge must be stimulated to work together. That’s why ESA is so succesful and innovative in space.”
