Open onderwijs lukt niet vanzelf
SURFnet schrijft in een verkenning dat online onderwijs en Open Educational Resources kunnen “bijdragen aan de onderwijskwaliteit, effectieve besteding van contacttijd, de realisatie van flexibele leerwegen, onderwijs op maat en het bieden van een internationale leeromgeving. De online aanbiedingsvorm en de open beschikbaarheid van een diversiteit aan leermateriaal vanuit de hele wereld scheppen nieuwe mogelijkheden in de alledaagse onderwijspraktijk.”
Samenhang in regelgeving
Om te profiteren van deze mogelijkheden en online onderwijsmateriaal in te bedden in het hoger onderwijs zijn aanpassingen nodig in wettelijke kaders en de organisatorische vormgeving van het onderwijs, stelt SURFnet. Daarbij stellen de verkenners vast “dat het voor instellingen die online onderwijs willen aanbieden, al dan niet open, lastig is om precies te weten welke regels gelden, omdat de verschillende beleidsregels nu erg gefragmenteerd zijn. Een eerste aanbeveling is dan ook om in elk geval de regelgeving meer in samenhang te formuleren.”
SURFnet heeft ter aanmoediging hiervan op een aantal onderwerpen gekeken wat er ten opzichte van de actuele situatie anders kan, om het gebruik van open onderwijsmaterialen beter te faciliteren. Zo wordt gesteld dat contacturen en vestigingsplaats in de toekomst wellicht niet meer het juiste instrumentarium bieden, om kwaliteit, binding en begeleiding te duiden. “Nu ‘fysieke locatie’ een andere betekenis krijgt doordat het onderwijs internationaliseert en digitaliseert, is de vraag welke impact dit heeft op het concept van doelmatigheid.”
Ook op het gebied van het borgen van de kwaliteit zorgt online leermateriaal voor uitdagingen. Zo ziet SURFnet dat er nog wel wat kan gebeuren op het gebied van bijscholing aan visitatiepanels en externe beoordelaars. “Om de kwaliteit te kunnen borgen is het belangrijk dat externe (visitatie)panels en de examencommissies voldoende expertise hebben op het gebied van online onderwijs.”
Update van certificering
Hetzelfde geldt voor de wijzen van erkenning van nieuwe vormen van onderwijs. Omdat kennisinstellingen door de toenemende digitalisering en internationalisering steeds vaker van elkaars materialen gebruik zullen maken, verdient de certificering een update. “De huidige, individuele erkenning is niet schaalbaar. Mogelijke oplossingen zijn een supplement bij het certificaat, een internationale kwaliteitsstandaard, een clearinghouse, alliantievorming, afspraken op sectorniveau of de selectie van onderwijsmodules door de opleiding.”
In deze in de vijfde Open Education Week gepresenteerde verkenning staat trouwens ook dat er voor docenten een nieuwe uitdaging ligt in het nagaan waar de gebruiksrechten liggen bij de inzet van ‘externe’ onderwijsmaterialen. “Het is van belang dat docenten op de hoogte zijn van de (mogelijke) rechten die rusten op materiaal dat zij willen gebruiken binnen hun eigen onderwijs. De instelling kan docenten hierin faciliteren,” adviseert SURFnet.
