Een spel met weinig winnaars

Nieuws | de redactie
21 december 2015 | “Een samenleving waarin wantrouwen domineert, organiseert veel controles, dikke contracten en langdurige procedures. Dat is zowel onprettig als duur.” Nanko Boerma van Transactieland.nl heeft gelukkig een opbeurende conclusie voor zo’n akelige maatschappij: ”Vertrouwen kun je bouwen.”

Met zijn boek ‘Waardevolle verbindingen’ heeft Boerma een uitdagend perspectief geschetst voor een samenleving waarin wantrouwen en protocollen dreigen te domineren. In een beschouwing voor het einde van dit jaar kijkt hij naar het opvallende gebrek aan vertrouwen van veel nederlanders in hun toekomst. Privaat welbevinden gaat hand in hand met argwaan en verval van draagvlak in de samenleving. Hoe kun je daar iets positiefs tegenover stellen?

U leest Boerma’s betoog hier onder.

 

“Nederlanders hebben geen vertrouwen in de toekomst” concludeert  de NRC van 5 december uit een uitgebreid onderzoek  in het hele land. Opgetekend wordt onder meer :  “Straks komt de volgende reorganisatie en heb ik geen werk meer. Straks gaan mijn kinderen studeren en hoe betaal ik dat? Straks moet ik voor mijn dementerende moeder zorgen en hoe moet het dan met mijn gezin?”

Het is het beeld van een samenleving waarin burgers na decennia van individualisering en marktwerking zich “in hun eigen leefwereld bekennen tot particuliere blijheid”, maar steeds minder grip voelen op de samenleving als geheel.

Dit komt doordat individualisering en marktwerking  hun invloed niet hebben gemist op ons zelfbeeld en op de wijze waarop we van daaruit in de wereld staan.  We hebben geleerd te focussen op ons zelf en op ons vermogen om assertief om te gaan met de wereld buiten ons, die we zien als een soort onuitputtelijke mijn, waaruit waarde en welvaart kan worden gedolven als je maar slim bent, de juiste kwalificaties hebt en weet hoe het spel te spelen. 

Maar dit spel kent  weinig winnaars. Velen vrezen te verliezen.  Het zijn overigens niet alleen burgers die dit ‘self-centred’ beeld van de wereld hebben. Dat geldt ook en vooral voor de ‘instanties’, waarmee wij te maken hebben, of ze nou private bedrijven, of publieke instellingen zijn. Vanuit hun eigen ‘business-cases’ bedenken ze hun eigen manier om hun diensten uit te rollen naar burgers en klanten.

Wie een stevig ‘marktaandeel’ kan vastleggen is verzekerd van een permanente inkomstenstroom. De ‘instanties’ doen dat  door ons in ondoorgrondelijke procedures te vangen en daarbij onbegrijpelijke eisen te stellen.   Burgers zijn niet alleen onzeker over hun inkomen in de toekomst maar vrezen ook de ‘instanties’, die er zouden moeten zijn om hen te helpen als dat nodig is. Geen wonder dat ze de wereld wantrouwen.

Een samenleving waarin wantrouwen domineert, organiseert veel controles, dikke contracten en langdurige procedures. Dat is zowel onprettig als duur. Gelukkig: vertrouwen kun je bouwen. Waar het om gaat is het weer bij de tijd brengen van onze vertrouwensinfrastructuur, het totaal  van afspraken en standaarden die eigenlijk altijd gelden in het maatschappelijk verkeer, variërend van ‘rechts houden’ op de weg  tot allerlei regels van het contractrecht. 

Standaarden vormen daarbij de crux. In plaats van dat iedere instantie zijn hoogst eigen procedures bedenkt en aan burgers en klanten oplegt, zou er een maatschappelijke catalogus moeten bestaan met gestandaardiseerde procedures voor b.v. inloggen, ondertekenen, garantie, klachtenafhandeling e.d.  Een soort IKEA-gids dus, waarin als het ware de standaard plankjes, boutjes en koppelstukken zitten, waaruit eigenlijk alle maatschappelijke procedures worden opgebouwd. Burgers  kunnen daardoor de  transacties met andere burgers en met instanties makkelijk en intuïtief begrijpen, want ze lijken altijd erg op elkaar.  Zo kunnen ze sneller en effectiever de verbindingen leggen die voor hen waardevol zijn. Dat geeft mensen weer het vertrouwen in de toekomst.

Nanko Boerma
voorzitter/directeur van de Stichting Transactieland.nl


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK