Onduidelijkheid “frustrerend en desastreus”

Nieuws | de redactie
3 maart 2014 | “In een aantal gevallen is de onduidelijkheid over het sociaal-leenstelsel desastreus”, schrijft de Evangelische Hogeschool aan Bussemaker. “Hoe kunt u studenten tot een studiekeuze dwingen als zij niet weten waar zij financieel aan toe zijn.” De minister laat wensen van de CU daarbij te veel liggen, waarschuwt men.

In een open brief aan Jet Bussemaker eist Els van Dijk, directeur van de Evangelische Hogeschool in Amersfoort, duidelijkheid over het sociaal leenstelsel. In het bijzonder vraagt zij aandacht voor studenten die gebruik maken van een tussenjaar en zulke speciale trajecten om studenten beter voor te bereiden op hun studiekeuze.

Deze komen onder druk te staan nu een sociaal leenstelsel boven de markt blijft hangen. In april 2013 had de ChristenUnie – onderdeel van de C3 – in de motie-Schouten al gevraagd aan de minister om in gesprek te gaan met aanbieders van deze trajecten. Dat is vooralsnog niet gebeurd, stelt Van Dijk vast.

Hieronder leest u de volledige tekst van deze open brief.

Haalbaar en wenselijk?

“Het moet u nagegeven worden: u weet het beslist spannend te houden voor onderwijsinstellingen en  (potentiële) studenten. Sinds najaar 2012 hangt de dreiging van een sociaal leenstelsel boven de  markt en nog steeds weten wij niet waar wij aan toe zijn. Nog afgezien van de vraag of het invoeren  van een dergelijk systeem haalbaar en wenselijk is – daar is ook heel veel over te zeggen – is de  blijvende onduidelijkheid in elk geval frustrerend en in een aantal gevallen zelfs desastreus.

Begin juni 2013 hebt u besloten de invoering van het leenstelsel met een jaar uit te stellen. Nota bene  in een fase dat veel eindexamenkandidaten al een keuze hebben moeten maken voor een  vervolgstudie. Uit onderzoek is gebleken dat 81% van die eindexamenkandidaten dan ook vond dat  dit besluit te laat kwam. En 34% van hen zei dat zij serieus een tussenjaar hadden overwogen als het  uitstel eerder bekend was geweest.

Rekbaar begrip

Het lijkt er echter op dat we weer in eenzelfde doemscenario terecht komen. In uw brief aan de  Tweede Kamer d.d. 13 februari 2014 stelt u dat u de Kamer voor de zomer zal informeren over een nieuw voorstel tot het invoeren van het sociaal leenstelsel in zowel de bachelor- als de masterfase.  Voor de zomer. Dat is een rekbaar begrip.

Waarom niet: nog vóór de gemeenteraadsverkiezingen van  19 maart a.s. of uiterlijk 1 april? Dat zou immers stroken met een ander speerpunt in uw beleid,  namelijk dat studenten zich uiterlijk 1 mei moeten melden aan de poort van de hogeschool of universiteit waar zij wensen te studeren. Hoe kunt u studenten tot een studiekeuze dwingen als zij niet weten waar zij financieel aan toe zijn? Daarmee doet u hen toch geen recht? Dit is toch onbillijk?

Wat het tijdstip ook zal zijn wanneer u met een nieuw voorstel komt, u weet ook dat de race dan nog  lang niet gelopen is. Er zijn immers nog zoveel vraagstukken rond het leenstelsel waarop niet klip en  klaar een antwoord te geven is. Zo bent u vast bekend met het onderzoek van de Vaste Commissie  van het Britse Lagerhuis dat recent laat zien dat de invoering van het sociaal leenstelsel de begroting voor het hoger onderwijs aan geheel nieuwe risico’s en krachten blootstelt, dat er blijvende  onduidelijkheid is over het terugbetaalvermogen van studenten, enz.

Weerbarstige materie

Voor ons land geldt eenzelfde  situatie. Daarnaast zijn er de vragen rond de ov-kaart, bestaat er onduidelijkheid over de  bijverdiengrens van studenten en zijn er grote vragen rond de schuldenopbouw van jonge gezinnen,  om maar eens wat te noemen. Juist omdat de materie zo ingewikkeld en weerbarstig is, vraagt dat  om spoedige openheid van zaken.

En als die openheid vanwege diezelfde complexiteit juist niet te  geven is, moet misschien (voorlopig) maar afgezien worden van invoering van het leenstelsel. Maak in elk geval een einde aan de onduidelijkheid en laat de student niet langer de dupe zijn van deze situatie waarin de politiek onmachtig lijkt te zijn en er bestuurlijk niet voortvarend beleid gemaakt kan worden.

Oor te luisteren leggen

Misschien moet u uw oor eens te luisteren leggen bij aanbieders van tussenjaren. Zij zijn heel bekend  met deze materie. Vorig voorjaar hebt u naar aanleiding van de motie-Schouten ook de toezegging  gedaan, om contact te leggen met een tussenjaar, zoals de Evangelische Hogeschool dat bijvoorbeeld  aanbiedt, maar naar mijn weten is daar nog niet van gekomen. Voor veel jongeren is een tussenjaar een bijzonder goede voorbereiding op succesvol studeren in het hoger onderwijs.

Zij maken namelijk in dat jaar in de meeste gevallen in de volle breedte van hun ontwikkeling een geweldige groeispurt door en beginnen daardoor beter voorbereid en volwassener aan een vervolgstudie. Een tussenjaar is geen overbodige luxe of slechts bedoeld voor jongeren die nu eenmaal niet weten wat zij willen (zoals  u recent adviseerde in uw bijdrage bij Hogeschool Inholland te Rotterdam); het is een belangrijke (en in veel gevallen essentiële) investering in de toekomst!

Ik kan uit ervaring spreken: jaarlijks studeren  tussen de 200 en 300 studenten aan onze hogeschool en het is geweldig om de ontwikkelingen die zij doormaken mee te maken. Door de onzekerheid over de plannen voor het sociaal leenstelsel worden juist ook deze studenten gedupeerd. Wie durft in september 2014 aan een tussenjaar te beginnen als de kans aanwezig is dat in 2015 het leenstelsel ingevoerd zal worden?

Een zwaar jaar

En dan heb ik het nog niet eens over de manier waarop aanbieders van tussenjaren zelf gedupeerd worden. Zolang de dreiging boven de markt hangt, kiezen minder studenten voor een tussenjaar, met  alle financiële en personele consequenties van dien.

U hebt wat dit betreft ons al een zwaar jaar bezorgd en ik mag toch hopen dat eenzelfde scenario zich niet nog eens voordoet. Voor een organisatie die de samenleving veel kosten bespaart, o.a. door beperking van studie-uitval, maar die van giften moet leven bij gebrek aan overheidssubsidie (hoe wrang), is dat niet vol te houden.

Daarom een dringend verzoek in verband met alle belangen die ik hierboven schets: Wilt u alstublieft  zo spoedig mogelijk duidelijkheid scheppen? Namens alle belanghebbenden, de studenten voorop, dank ik u bij voorbaat!”


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK